چرا Air-Gapped Backup در ۲۰۲۵ اهمیت بیشتری پیدا کرده است؟

چرا Air-Gapped Backup در ۲۰۲۵ اهمیت بیشتری پیدا کرده است؟

در سال ۲۰۲۵، رشد حملات سایبری به ویژه Ransomware وارد مرحله ای شده است که زیرساخت های امنیتی سنتی دیگر توان محافظت کامل از داده های حیاتی سازمان ها را ندارند. با افزایش حملات Zero-Day، اتوماسیون باج افزارها و نفوذ به سیستم های پشتیبان گیری آنلاین، شرکت ها به راهکاری نیاز دارند که «به صورت فیزیکی» از دسترس مهاجم خارج باشد. اینجاست که Air-Gapped Backup دوباره به مهم ترین خط دفاعی در معماری امنیت داده تبدیل شده است.

  Air-Gapped Backup چیست و چرا در ۲۰۲۵ حیاتی تر شده است؟

Air-Gapped Backup روشی برای نگهداری نسخه های پشتیبان در محیطی است که هیچ مسیر ارتباطی مستقیم یا غیرمستقیم با شبکه اصلی ندارد. در سال ۲۰۲۵، با پیچیده تر شدن حملات و توانایی مهاجمان در نفوذ به Backup Repositoryها، سازمان ها به راهکاری نیاز دارند که نسخه داده هایشان نه تنها از نظر منطقی، بلکه از نظر فیزیکی نیز غیرقابل دسترسی برای مهاجم باشد. Air-Gap دقیقاً همان لایه امنیتی حیاتی است که اجازه نمی دهد حتی حملات بسیار پیشرفته نیز نسخه اصلی داده را نابود کنند.

   تکامل باج افزارها و ناکارآمد شدن Backupهای معمول

باج افزارهای سال ۲۰۲۵ با بهره گیری از الگوریتم های یادگیری ماشین قادرند الگوهای ذخیره سازی، رفتار Backup Agents و ساختار Repositoryها را شناسایی کنند. این بدافزارها می توانند Snapshotها، Replicaها و حتی نسخه های Read-Only را نیز پیدا کرده و از بین ببرند. در نتیجه Backupهایی که در شبکه قرار دارند—even با محدودیت های دسترسی—در معرض نابودی کامل هستند. نسخه Air-Gapped تنها نسخه ای است که این چرخه حمله را مختل می کند.

   افزایش حملات Supply Chain و دسترسی مهاجم به زیرساخت Backup

مهاجمان با نفوذ به ابزارهای مدیریتی، آپدیت های آلوده یا سرویس های جانبی، به تدریج کنترل بخش هایی از سیستم Backup را به دست می گیرند. در این نوع حملات، حتی یک ارتباط شبکه ای کوچک مثل یک API Call نیز می تواند نقطه ورود باشد. Air-Gap با حذف تمام مسیرهای دسترسی، سطح نفوذ را به صفر نزدیک می کند و لایه ای ایجاد می کند که Supply Chain حتی در صورت آلودگی کامل نیز نمی تواند به آن دسترسی داشته باشد.

   تغییر مقررات امنیتی در ۲۰۲۵ و الزام وجود نسخه Air-Gapped

استانداردهای NIST، مقررات اتحادیه اروپا و دستورالعمل های امنیت داده در کشورهای مختلف، در سال ۲۰۲۵ صراحتاً الزام کرده اند که سازمان ها باید نسخه ای Air-Gapped از داده های حیاتی خود داشته باشند. علت این الزام افزایش حملاتی است که حتی زیرساخت DR و ابزارهای بازیابی را نیز هدف قرار می دهند. رعایت نکردن این الزام می تواند هنگام بروز حملات به از دست رفتن کامل داده، شکست بازیابی و توقف طولانی مدت عملیات سازمان منجر شود.

عوامل کلیدی افزایش اهمیت Air-Gapped Backup در ۲۰۲۵

عوامل مختلفی باعث شده اند Air-Gap از یک گزینه اختیاری به یک الزام امنیتی تبدیل شود. مهاجمان اکنون به صورت مستقیم Backup Repositoryها را هدف قرار می دهند، از دسترسی داخلی سوءاستفاده می کنند و حملات خود را به گونه ای طراحی می کنند که امکان بازیابی را به صفر برسانند. Air-Gap تنها فناوری است که در برابر این رویکرد جدید مقاومت پایدار ارائه می دهد.

• هوشمندسازی حملات Ransomware با استفاده از AI

باج افزارهای نسل جدید رفتار سیستم های ذخیره سازی را تحلیل می کنند و حتی قادرند ساختار و مسیر Backup Repositoryها را حدس بزنند. این حملات می توانند قبل از اجرا، بخش های حیاتی Backup مانند Snapshotها و Replicaها را شناسایی و نابود کنند. نسخه Air-Gapped چون خارج از محدوده تحلیل آن هاست، تنها نسخه ای است که از این هوش مصنوعی مخرب در امان می ماند.

• هدف قرار گرفتن مستقیم Backup Repositoryها

در ۲۰۲۵، مهاجمان ابتدا Backupها را حذف میکنند تا سازمان هیچ راهی برای بازیابی نداشته باشد. تخریب تدریجی Metadata، پاکسازی Volumeها و رمزنگاری Block-level از رایج ترین روش ها هستند. نسخه Air-Gapped چون در شبکه حضور ندارد، حتی در صورت نفوذ کامل نیز مورد حمله قرار نمی گیرد و نقطه بازگشت حیاتی را حفظ می کند.

• رشد حملات داخلی (Insider Threat) و سرقت Credential

 بسیاری از حملات موفق نه از بیرون، بلکه توسط کارکنان ناراضی یا Credentialهای دزدیده شده انجام می شوند. حتی با وجود MFA، Zero Trust و Access Control پیشرفته، مهاجم داخلی همچنان می تواند به نسخه های آنلاین Backup دسترسی پیدا کند. نسخه Air-Gapped به صورت پیش فرض خارج از حوزه دسترسی ادمین ها قرار می گیرد و ریسک حملات داخلی را تقریباً حذف می کند.

• افزایش نگرانی درباره Data Sovereignty در استفاده از Cloud

با قوانین جدید، سازمان ها باید نسخه ای از داده های حیاتی را کاملاً تحت حاکمیت خود نگه دارند تا از وابستگی به کشورها یا ارائه دهندگان خارجی جلوگیری شود. نسخه Air-Gapped به سازمان اجازه می دهد داده های حیاتی را در محیطی کاملاً مستقل، غیرقابل دسترسی از اینترنت و بدون ریسک انتقال بین المللی نگهداری کند.

مزایای کلیدی Air-Gapped Backup برای سازمان ها

اجرای Air-Gapped Backup در سال ۲۰۲۵ فقط یک انتخاب فنی نیست؛ این معماری یک بیمه نامه حیاتی برای سازمان ها در مقابل موج حملات پیچیده و حملات زنجیره ای محسوب می شود. زمانی که مهاجمان تلاش می کنند تمام لایه های دفاعی را دور بزنند و نسخه های آنلاین پشتیبان گیری را حذف کنند، تنها نسخه ای که می تواند عملیات سازمان را نجات دهد نسخه ای ایزوله شده و خارج از دسترس شبکه است. این مزایا باعث شده بسیاری از صنایع حساس، Air-Gap را به عنوان لایه اصلی استراتژی بازیابی انتخاب کنند.

• محافظت کامل در برابر Ransomware

نسخه های Air-Gapped چون هیچ دسترسی شبکه ای ندارند، حتی در سناریوهای نفوذ کامل به دیتاسنتر نیز توسط باج افزار رمزگذاری یا حذف نمی شوند. این نسخه ها به عنوان “آخرین خط امن” شناخته می شوند و امکان بازیابی داده ها را حتی زمانی که مهاجم کنترل بخش زیادی از سیستم را در دست دارد حفظ می کنند. این سطح از مقاومت در نسخه های آنلاین یا Cloud-based معمولاً قابل دستیابی نیست.

• ایجاد نقطه بازگشت تضمین شده در بحران

در حملات گسترده، نسخه های آنلاین بکاپ در همان دقایق ابتدایی هدف قرار می گیرند. Air-Gapped Backup با جدا نگه داشتن نسخه ای سالم و دست نخورده، به سازمان یک نقطه بازگشت مطمئن ارائه می دهد که حتی در سخت ترین بحران ها نیز قابل استفاده است. این ویژگی سطح اطمینان تیم های IT و امنیت را در فرآیند بازیابی افزایش می دهد و زمان توقف را به حداقل می رساند.

• پشتیبانی از تداوم کسب وکار (BC/DR)

 در مدل های BC/DR، داشتن نسخه ای کاملاً ایزوله از داده های حیاتی، شانس بازیابی موفق را چند برابر می کند. Air-Gapped Backup نقش یک لایه محافظتی مستقل را دارد که در صورت از کار افتادن دیگر لایه ها، جریان عملیات را دوباره فعال می کند. این ویژگی برای سازمان هایی که توقف فعالیت حتی برای چند ساعت خسارت سنگین ایجاد می کند اهمیت بسیار زیادی دارد.

• کاهش ریسک از دست رفتن نسخه های بکاپ

در بسیاری از سناریوها، خراب شدن Storage، خطای انسانی یا آلودگی سیستمی باعث نابودی بکاپ های آنلاین می شود. نسخه Air-Gapped چون هیچ ارتباطی با محیط عملیاتی ندارد، از این آسیب ها در امان است و طول عمر نسخه های پشتیبان را تضمین می کند. این موضوع به ویژه برای سازمان هایی با داده های بلندمدت یا حساسیت بالا اهمیت دارد.

• انطباق با استانداردهای امنیتی جدید (Zero-Trust, NIST, ISO)

اکثر استانداردهای به روز شده در سال ۲۰۲۵، ایجاد نسخه ای کاملاً ایزوله از داده ها را جزو الزامات امنیتی معرفی کرده اند. Air-Gapped Backup به سازمان ها کمک می کند بدون پیچیدگی زیاد، به این مقررات پایبند بمانند و ریسک عدم انطباق را کاهش دهند. این تطبیق پذیری باعث شده بسیاری از ممیزی ها Air-Gap را نشانه بلوغ امنیتی سازمان بدانند.

  معماری ها و مدل های پیاده سازی Air-Gapped Backup

پیاده سازی Air-Gapped Backup فقط محدود به یک روش ثابت نیست و معماری های مختلفی برای سازمان ها قابل انتخاب است. هر معماری برای کلاس خاصی از داده ها، حجم اطلاعات و سرعت مورد نیاز در بازیابی طراحی شده است. شناخت این مدل ها به تصمیم گیران کمک می کند مناسب ترین گزینه را با توجه به سیاست های امنیتی، بودجه و ساختار دیتاسنتر انتخاب کنند.

   معماری Tape-based Air Gap

در این روش، داده ها به صورت دوره ای روی نوارهای مغناطیسی ذخیره شده و در محیطی کاملاً آفلاین نگه داری می شوند. مزیت اصلی این معماری، فاصله فیزیکی مطلق میان نسخه اصلی و نسخه ذخیره شده است. Tape Libraryها در نسخه های مدرن قابلیت رمزگذاری سخت افزاری دارند و همین ویژگی سطح امنیت را تا حد زیادی افزایش می دهد. این مدل برای آرشیوهای بلندمدت و داده های با تغییرات کم بسیار مناسب است.

   معماری S3-based با Air Gap منطقی

در این معماری از Object Storage پشتیبانی شده با S3 و قابلیت های امنیتی مانند نسخه سازی و Immutable Bucket استفاده می شود. Air Gap منطقی با محدودسازی مسیرهای ارتباطی و ایجاد چرخه دسترسی کنترل شده، نسخه پشتیبان را در برابر حذف یا تغییر ایمن می کند. سازمان ها به جای قطع کامل ارتباط، دسترسی را تنها برای زمان کوتاه و تحت سیاست سختگیرانه باز می کنند. این مدل برای محیط هایی با نیاز به بازیابی سریع بسیار کارآمد است.

   معماری Tiered Backup (الگوی Dell/ExaGrid)

این مدل از چند لایه ذخیره سازی استفاده می کند که در آن یک لایه کاملاً ایزوله و فقط خواندنی برای نگهداری نسخه های نهایی قرار دارد. داده ها ابتدا در مخزن اولیه ذخیره شده، سپس به لایه ایزوله منتقل می شوند و دسترسی شبکه ای به آن کاملاً بسته می شود. سرعت بالا در ذخیره سازی اولیه و امنیت بالا در لایه ثانویه باعث شده این روش در سازمان های بزرگ محبوب شود. این معماری در برابر حملات زنجیره ای و تخریب تدریجی نسخه ها بسیار مقاوم است.

   استفاده از Data Diode برای جداسازی یک طرفه

Data Diode یک سخت افزار امنیتی است که اجازه انتقال داده فقط در یک جهت را می دهد و عملاً برگشت داده از مقصد به مبدا غیرممکن می شود. این فناوری برای ایجاد Air Gap سخت افزاری بسیار مناسب است، زیرا حتی در صورت نفوذ به لایه های دیگر، امکان ارسال فرمان یا آلودگی به مقصد وجود ندارد. این مدل در محیط های نظامی، زیرساخت های انرژی و مراکز حساس کاربرد گسترده ای دارد. ترکیب Data Diode با Immutable Backup امنیت چند لایه و فوق العاده مقاومی ایجاد می کند.

   ترکیب Air Gap + Immutable + Zero-Trust

این معماری ترکیبی سه لایه ایجاد می کند که در آن نسخه ها نه تنها ایزوله، بلکه غیرقابل تغییر و محدود شده توسط سیاست های Zero-Trust هستند. این ترکیب باعث می شود مهاجم حتی با Credentialهای سطح بالا و دسترسی داخلی نتواند نسخه ایزوله شده را حذف کند. در این مدل منشأ هر درخواست بررسی شده و رفتار سیستم زیر نظر مداوم قرار می گیرد. چنین ساختاری برای سازمان هایی با سطح تهدید بسیار بالا ایده آل است.

  چالش ها و محدودیت های Air-Gapped Backup

اگرچه Air-Gapped Backup یک راهکار حیاتی برای حفاظت از داده است، اما پیاده سازی آن نیازمند برنامه ریزی دقیق و در نظر گرفتن محدودیت های عملیاتی است. در بسیاری از سازمان ها، چالش هایی مانند هزینه، مدیریت رسانه ها و نیاز به هماهنگی تیم های امنیت و IT ممکن است فرآیند استقرار را پیچیده کند. شناخت این چالش ها از ابتدا به تصمیم گیران کمک می کند ساختاری بهینه و قابل اجرا طراحی کنند.

• هزینه اولیه زیرساخت

پیاده سازی Air-Gapped Backup ممکن است به تجهیزات اضافی، فضای ذخیره سازی مستقل یا رسانه های آفلاین نیاز داشته باشد. این هزینه ها برای سازمان هایی با حجم بالای داده قابل توجه است، اما در مقابل ریسک از دست رفتن داده در حملات گسترده، یک سرمایه گذاری ضروری محسوب می شود. رشد مدل های Cloud و Hybrid نیز گزینه های اقتصادی تری برای برخی شرکت ها فراهم کرده است.

• کندی احتمالی در فرایند بازیابی

در معماری هایی که نسخه ها روی Tape یا فضای کاملاً ایزوله قرار دارند، بازیابی داده ممکن است نسبت به نسخه های آنلاین زمان بیشتری نیاز داشته باشد. این موضوع نیازمند برنامه ریزی دقیق RTO و RPO است تا فرآیند بازیابی با نیازهای عملیاتی سازمان همخوانی داشته باشد. در بسیاری از سناریوها ترکیب ذخیره سازی سریع اولیه و Air Gap ثانویه این چالش را تا حد زیادی کاهش می دهد.

• مدیریت چرخه عمر رسانه های آفلاین

اگر از رسانه های فیزیکی استفاده شود، نگهداری، حمل ونقل و بررسی سلامت این رسانه ها به فرآیند اضافه می شود. خطای انسانی در مدیریت این رسانه ها می تواند به از دست رفتن داده های حیاتی منجر شود. به همین دلیل بسیاری از سازمان ها از ابزارهای مدیریت چرخه عمر برای جلوگیری از خطا و کنترل دقیق نسخه ها استفاده می کنند.

• نیاز به استراتژی دقیق برای انتقال داده ها

در معماری Air-Gapped Backup، انتقال داده باید در بازه های مشخص و تحت سیاست سختگیرانه انجام شود. باز شدن بیش از حد دسترسی می تواند Air Gap را از بین ببرد و ریسک حمله را افزایش دهد. در نتیجه سازمان ها باید چرخه انتقال، زمانبندی، و نحوه مدیریت کلیدهای دسترسی را با دقت طراحی کنند.

• ریسک های امنیتی پنهان در کانال های جانبی

حتی در محیط های ایزوله، کانال های جانبی مانند اتصال USB، اشتباهات انسانی یا پیکربندی نادرست می توانند امنیت Air Gap را تضعیف کنند. به همین دلیل تیم امنیت باید به صورت دوره ای سیستم را ممیزی کرده و از عدم وجود هرگونه مسیر ناخواسته اطمینان حاصل کند. این بررسی ها نقش مهمی در حفظ سطح واقعی ایزولاسیون دارند.

جمع بندی

حمله Passthrough یکی از ظریف ترین ودر عین حال خطرناک ترین روش های سوء استفاده از مسیرهای ارتباطی است؛ زیرا مهاجم بدون دخالت مستقیم در ساختار داده ها، تنها با عبور دادن ترافیک از مسیر کنترل شده خود میتواند اطلاعات را مشاهده، تحلیل و حتی دستکاری کند. همین ماهیت کم ردپا باعث می شود تشخیص این حمله برای بسیاری از سازمان ها دشوار باشد، به خصوص زمانی که ابزارهای پایش ترافیک و احراز هویت قوی در زیرساخت وجود نداشته باشد.برای مقابله با این حملات، سازمان ها باید لایه های امنیتی خود را تقویت کنند؛ از جمله استفاده از احراز هویت چند مرحله ای، مانیتورینگ رفتار شبکه، رمزنگاری انتها به انتها، و کاهش سطح اعتماد در ارتباطات داخلی و خارجی. هرچقدر مسیرهای عبور داده شفاف تر و کنترل شده تر باشند، احتمال موفقیت حمله Passthrough کاهش می یابد.در نهایت، درک نحوه عملکرد این مدل حمله و آگاهی از نقاط ضعف احتمالی، سازمان ها را قادر می سازد پیش از مهاجمان، این خلأها را شناسایی و برطرف کنند. امنیت شبکه زمانی مقاوم می شود که مسیرهای انتقال داده نه تنها محافظت شوند، بلکه به طور مداوم پایش و ارزیابی شوند.

سوالات متداول

Air-Gapped Backup چه تفاوتی با Offline Backup دارد؟
Offline Backup ممکن است همچنان از طریق مسیرهای غیرمستقیم در معرض دسترسی قرار بگیرد، اما Air-Gapped Backup به صورت کامل از شبکه جداست و هیچ راه ارتباطی فیزیکی یا منطقی برای مهاجم باقی نمی گذارد.

آیا Air-Gapped Backup برای کسب وکارهای کوچک مقرون به صرفه است؟
بله، نسخه های ساده تر مانند استفاده دوره ای از هاردهای آفلاین یا سرویس های Hybrid می تواند با هزینه کم برای کسب وکارهای کوچک قابل استفاده باشد.

هر چند وقت یک بار باید Air-Gapped Backup به روزرسانی شود؟
بسته به حجم داده و اهمیت سیستم ها، معمولاً بین هر ۱۲ تا ۲۴ ساعت به روزرسانی انجام می شود تا داده ها در زمان حمله بیشترین همپوشانی با نسخه های عملیاتی را داشته باشند.

آیا Air-Gapped Backup می تواند جایگزین کامل DR شود؟
خیر، این فناوری تنها یک بخش از استراتژی بازیابی است و برای پوشش کامل نیاز به ترکیب آن با DR، HA و Replication وجود دارد.

بازیابی از Air-Gapped Backup معمولاً چقدر زمان می برد؟
زمان بازیابی به نوع معماری بستگی دارد، اما معمولاً کمی بیشتر از نسخه های آنلاین است زیرا دسترسی ابتدا باید به صورت کنترل شده فعال شود.

آیا Air-Gapped Backup در فضای Cloud قابل پیاده سازی است؟
بله، برخی سرویس دهندگان از مدل های منطقی Air Gap استفاده می کنند که با سیاست های سختگیرانه دسترسی و زمان بندی محدود، یک محیط ایزوله Cloud ایجاد می کند.

کدام صنایع بیشترین نیاز را به Air-Gapped Backup دارند؟
سازمان های مالی، انرژی، دولت ها، مراکز درمانی و شرکت هایی که داده های حیاتی و حساس نگهداری می کنند، بیشترین نیاز را به این معماری دارند.

آیا Air-Gapped Backup در برابر حملات داخلی هم مؤثر است؟
بله، چون نسخه ایزوله شده خارج از دسترس ادمین ها و Credentialهای سرقت شده قرار دارد و کاربر داخلی نمی تواند به آن دسترسی مستقیم داشته باشد.

چه اشتباهاتی باعث می شود Air-Gapped Backup امنیت کافی نداشته باشد؟
باز ماندن طولانی مدت دسترسی، استفاده از USBهای مشترک، نداشتن سیاست انتقال داده مشخص و عدم ممیزی دوره ای رایج ترین دلایلی هستند که Air Gap را عملاً بی اثر می کنند.

آیا Air-Gapped Backup برای محیط های دارای DevOps مناسب است؟
بله، اما باید چرخه انتقال داده و زمان بندی آن دقیق طراحی شود تا با نیازهای به روزرسانی سریع در محیط های DevOps تداخل ایجاد نکند.

چه زمانی باید از Air-Gapped Backup استفاده کرد و چه زمانی نیازی نیست؟
اگر داده ها حیاتی، غیرقابل جایگزین یا هدف احتمالی حملات Ransomware هستند، استفاده از Air Gap ضروری است؛ اما برای داده های کم اهمیت یا سیستمی که همیشه به روزرسانی لحظه ای نیاز دارد، ممکن است اولویت نداشته باشد.

آیا Air-Gapped Backup نیاز به تیم تخصصی جداگانه دارد؟
نیاز به تیم مستقل ندارد، اما تیم IT و امنیت باید روی سیاست های دسترسی، مدیریت نسخه ها و فرآیند انتقال داده آموزش کافی داشته باشند تا ریسک خطا کاهش یابد.

برای دریافت مشاوره تخصصی، استعلام قیمت و خرید ، با کارشناسان ما تماس بگیرید